Czym jest ziołomiód? - Na pewno nie jest miodem
Według dyrektywy UE „Miód jest naturalnym, słodkim produktem wytwarzanym przez pszczoły Apis mellifera przez łączenie z własnymi specyficznymi substancjami nektaru roślin lub wydzielin żywych części roślin, składowany, odparowywany i pozostawiony do dojrzewania w plastrach” (Dyrektywa UE z 20 XII 2001 r.).
Czym jest więc ziołomiód?
Ziołomiody pozyskuje się, podając pszczołom tzw. pożywki, które są przygotowywane z soków ziół, z soków owoców lub też ich mieszaniny w syropie cukrowym na który składa się woda plus cukier. Na ogół ziołomiody są pozyskiwane w okresie słabych pożytków pszczelich, lecz nie jest to zasadą główną. Tak więc oprócz podawanych pożywek przez pszczelarza w ziołomiodach z różnym udziałem procentowym znajduje się nektar i spadź, które występują jednocześnie przy przerobie pożywki. Ziołomiód powstaje w wyniku pracy pszczół więc są w nim również produkty gruczołów ślinowych i gardzielowych, w tym pszczele białka i enzymy a podany cukier (sacharoza) w pożywce jest rozkładana przez enzymy znajdujące się w ślinie pszczół do cukrów prostych, glukozy i fruktozy.
„Opinia naukowa - Ziołomiody, zgodnie z definicją prawną, nie mogą być uważane za miody. Są jednak cennymi produktami pszczelimi, wspomagającymi terapię wielu chorób. Produkty te łączą w sobie właściwości miodu oraz składników biologicznie aktywnych roślin zielarskich. Działanie takie nazywamy synergistycznym. Oznacza to, że produkt finalny charakteryzuje się lepszymi właściwościami leczniczymi niż poszczególne składniki. I tak na przykład cenne działanie wspomagające terapię chorób serca i naczyń krwionośnych wykazuje ziołomiód głogowy. W chorobach dróg ddechowych pomocne są ziołomiody: sosnowy, rumiankowy i tymiankowy. W leczeniu przewlekłych biegunek u dzieci korzystne właściwości wykazuje ziołomiód pokrzywowy, a w zaparciach nawykowych u osób starszych i otyłych – aloesowy. Z powyższego wynika, że ziołomiody stanowią wartościowe produkty pszczele, wspomagające leczenie wielu chorób wewnętrznych u ludzi.”
Żródło: Pasieka 6/2018 - Bogdan Kędzia, Elżbieta Hołderna-Kędzia
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu
W Pasiece nr 3/2003 dr. inż. Janusz Czaplicki prezes Dyskusyjnego Klubu Pszczelarzy Warszawskich przedstawił w artykule
Garść informacji o ziołomiodach
W artykule „Od ziołomiodów do słodzi ziołowych” wydrukowanym w 2 numerze „Pasieki” informowałem czytelników, że składy chemiczne miodów i ziołomiodów są prawie identyczne. Różnice dotyczą jedynie zawartości sacharozy (w świeżo odwirowanych ziołomiodach może jej być nawet do 18%) oraz ilości i rodzajów mikroelementów.
Zawartość sacharozy już w 5-6 tygodniu składowania ziołomiodu spada i osiąga wskaźnik obowiązujący dla miodów nektarowych (2-5%). Natomiast ilość mikroelementów pozostaje niezmieniona i wielokrotnie przewyższa wskaźniki charakteryzujące najlepsze miody spadziowe. Ten właśnie fakt decyduje o wysokiej biochemicznej aktywności tych nowych produktów pszczelich zwanych ziołomiodami lub – jak proponuję – słodziami ziołowymi, względnie owocowymi (w zależności od rodzaju surowca użytego do sporządzenia pożywki).
W 1987 roku dr Jan Dobrowolski opublikował w czasopiśmie „Apipol” wyniki badań zawartości siedmiu podstawowych mikroelementów (Ca, Mg, Fe, Mn, Zn, Cu i Ni) w wielokwiatowym miodzie nektarowym, spadziowym miodzie świerkowym i sześciu ziołomiodach (pokrzywowym, rumiankowym, świerkowym, sosnowym, głogowym czarnego bzu).
Tab. 1. Informacje o wspomagającym działaniu ziołomiodów w leczeniu chorób i dolegliwości
Ocenę ilościową otrzymanych wyników przedstawia histogram pokazany na rycinie 1. Każdemu z badanych pierwiastków przypisałem odpowiedni kolor – żółty dla Ca, zielony dla Mg, niebiesko-szary dla Fe, itd. Widać to wyraźnie w tabeli z lewej strony histogramu. Gdy tymi kolorami zaznaczono pola słupków histogramu, nanosząc je na ich powierzchnie proporcjonalnie do udziału procentowego danego pierwiastka w ocenianym ziołomiodzie czy miodzie, otrzymano obraz widoczny z prawej strony ryciny (Ryc.1).
Najwięcej mikroelementów zawierał ziołomiód pokrzywowy (229,7 mg/kg), a kolor żółty (wapń) dominował w nim nad innymi. Stanowił on 70% całej powierzchni słupka.
Najmniej mikroelementów zawierały miód nektarowy (6,3 mg/kg) oraz spadziowy (17,45 mg/kg), ale kolor żółty też był dominujący.
Wapń (Ca) ma największy spośród składników mineralnych udział w budowie naszego organizmu. Razem z fosforem zapewnia prawidłowy stan kości i zębów. Wspólnie z magnezem utrzymuje prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Uczestniczy też w przekazywaniu impulsów w obrębie układu nerwowego. Prawie w całości jest odkładany w kościach i uzębieniu.
Równie interesująca jest charakterystyka magnezu (Mg), drugiego po wapniu pierwiastka występującego w badanych produktach. Jest to składnik mineralny konieczny do metabolizmu wapnia, fosforu, sodu, potasu i witaminy C, niezbędny do prawidłowej czynności nerwów i mięśni. Odgrywa ważną rolę w procesach energetycznych zachodzących w trakcie spalania cukru.
Jako znany czynnik przeciw stresowy pomaga w zwalczaniu depresji, zapobiega chorobom serca, odpowiada za właściwy stan uzębienia, zapobiega tworzeniu się złogów wapiennych w układzie moczowym i pęcherzyku żółciowym. Spełnia też rolę leku uspakajającego.
W podobny sposób moglibyśmy ocenić wpływ pozostałych pierwiastków na funkcjonowanie i utrzymanie dobrej kondycji naszego organizmu.
Reasumując przedstawione wyniki badań, można stwierdzić, że ziołomiód pokrzywowy zawiera 13 razy więcej mikroelementów niż najlepszy na naszym rynku miód spadziowy, natomiast między ziołomiodem z pokrzywą a miodem nektarowym nie ma praktycznie żadnego porównania.
Nasi pradziadowie dobrze znali zalety odżywcze pokrzywy i chcąc mieć zdrowe, wysokiej jakości mięso, przed świniobiciem paśli swoje stadka prosiaków karmą zawierającą posiekaną pokrzywę i lebiodę. Ja sam, podobnie jak wielu innych, w latach 1940-42 jadałem zupę pokrzywową, która uzupełniała skąpe w czasie wojny racje żywnościowe naszej rodziny. Świadczy to o dużej wartości użytkowej tej niedocenianej obecnie rośliny.
Na zakończenie analizy badanych przez dr Dobrowolskiego produktów pszczelich chcę podkreślić, że nawet najgorszy ziołomiód z czarnego bzu zawierał prawie 5-krotnie więcej związków mineralnych niż miód spadziowy. Takimi właśnie metodami oceny powinno się określać wartości użytkowe ziołomiodów i miodów.
Na podstawie badań ziołomiodów wyprodukowanych przez pszczelarzy zrzeszeń „Apipol” w Krakowie i „Apicentrum” w Warszawie opracowana została informacja przedstawiona w tabeli 1. Pozwala ona zorientować się, jakim ziołomiodem wspomagać leczenie różnych dolegliwości zdrowotnych.
Natomiast pełne, szczegółowe informacje o właściwościach odżywczo-leczniczych sprzedawanego produktu pszczelego powinny znajdować się na ulotce stanowiącej załącznik do kupowanego ziołomiodu. Oto przykład takiej ulotki:
„Ziołomiód pokrzywowy. Bardzo wartościowy produkt odżywczy i leczniczy. Wyjątkowo bogaty w związki biologiczne czynne: cukry proste, kwasy organiczne, enzymy pszczele, flawonoidy, garbniki, witaminy (zwłaszcza K) oraz biopierwiastki (około 30). Działa krwiotwórczo i przeciwkrwotocznie, leczy anemię, usprawnia działanie przewodu pokarmowego i procesy przemiany materii. Zapobiega zarówno biegunkom, jak i obstrukcjom. Leczy nieżyty układu trawiennego i moczowego. W zastosowaniu zewnętrznym służy do sporządzania płukanek (do irygacji pochwy, odbytu, jamy ustnej) i kąpieli leczniczych. Łagodzi trądzik młodzieńczy, wzmacnia włosy, zmniejsza zmarszczki, zwalcza łupież, leczy schorzenia skórne, a także zaburzenia w układzie krążenia i schorzenia górnych dróg oddechowych.”
Jak widać, ziołomiody zawierają znacznie więcej składników odżywczo-leczniczych niż najlepsze miody spadziowe czy nektarowe. Z tego wynika ich wysoka aktywność biologiczna. Niestety są one jeszcze za mało poznanymi produktami pszczelimi.
Najbardziej rozpowszechnione ziołomiody w Polsce są wymienione w tabeli 1.
Literatura:
1. Earl Mindell, Biblia witamin Janusz Czaplicki
