Skąd bierze się miód?
Miód pszczeli
Jest wytwarzany przez pszczoły z nektaru kwitnących roślin lub ze spadzi, które to surowce po dostarczeniu do ula są poddane przez pszczoły odpowiednim zabiegom podczas, których zostają wzbogacane między innymi enzymami pochodzącymi z pszczelich gruczołów następnie po osiągnięciu pełnej dojżałości są magazynowany w komórkach plastrów. Zatem surowcami dla naturalnych pszczelich miodów są: nektar i spadź. 


Kilka słów o miodzie
Miód pszczeli jest od tysięcy lat znanym naturalnym produktem odżywczym oraz leczniczym. Obecnie w dobie wszech obecnej chemii jest coraz trudniej o zdrową żywność.
W trosce o zachowanie jak najwyższej jakości, miód z mojej pasieki po odwirowaniu znajdujący się w postaci płynnej jest konfekcjonowany w szklanych naczyniach. Gdy ulegnie krystalizacji, nie jest już poddawany jakiejkolwiek obróbce termicznej w celu doprowadzenia go do płynnej postaci. W miodach, które poddawane są dekrystalizacji rośnie zawartość hydroksymetylofurfuralu (HMF), jednocześnie następuje obniżenie liczby diastazowej. Wskaźniki te informują o poziomie zawartych w miodzie enzymów, które między innymi decydują o jego wysokiej jakości. Podczas nieprawidłowo przeprowadzonej dekrystalizacji może dojść do obniżenia lub zniszczenia aktywności  zawartych w miodzie enzymów.

Hipokrates z Kos, jeden z najwybitniejszych prekursorów współczesnej medycyny nazywany "ojcem medycyny". mówił:

"Twoje pożywienie powinno być lekarstwem, a twoje lekarstwo powinno być pożywieniem".

Właściwości odżywcze miodu
Naturalny miód pszczeli jest produktem bardzo wartościowym, może być spożywany codziennie, profilaktycznie oraz wspomagająco gdy choroba nas dotknie. Dominujący udział cukrów prostych - glukozy i fruktozy decyduje o właściwościach wzmacniających miodu. Glukoza w przewodzie pokarmowym przechodzi bezpośrednio do krwi, może być wykorzystana jako pierwsze źródło energii. Natomiast fruktoza przechodzi do wątroby i po połączeniu w łańcuch glikogenu stanowi magazyn energii w ustroju. Miód można spożywać w każdej postaci jednak należy pamiętać, że nie powinno się go dodawać do napoi i potraw, których temperatura przekracza 42ºC. Dzięki znacznej koncentracji łatwo przyswajalnych jednocukrów, aminokwasów i mikroelementów, wspólne oddziaływanie składników miodu, poprawia sprawność procesów fizjologicznych organizmu człowieka, odbudowując siły fizyczne i psychiczne. Miód wpływa korzystnie na organizm w okresie rekonwalescencji i stanach wyczerpania fizycznego. Szczególnie dobrze na miód reagują dzieci. Tłumaczy się to energetycznym oddziaływaniem cukrów prostych oraz lepszym wykorzystaniem wapnia w ustroju.

Właściwości lecznicze miodu
Miód posiada szereg właściwości leczniczych, polegające na bakteriostatycznym działaniu, hamującym rozwój bakterii w organizmie oraz posiada szerokie oddziaływanie farmakologiczne. Miód poprawia wydolność fizyczną, stymuluje pracę serca, wspomaga wytrzymałość. Jony metali zawarte w miodzie (żelazo, kobalt i mangan) stymulują produkcję czerwonych ciałek krwi. Miód poprawia obraz morfologiczny krwi. Cukry proste biorą udział w procesie detoksykacji chroniąc organizm przed działaniem zanieczyszczonego środowiska. Miód obniża toksyczne działanie alkoholu, nikotyny i innych używek. Miód działa antybakteryjnie, regenerująco oraz wzmacnia odporność organizmu. Spośród czynników biochemicznych odpowiedzialnych za przeciw drobnoustrojowe działanie miodu do najważniejszych należą enzymatyczne reakcje wywołane przez oksydazę glukozowa. Katalizuje ona utlenianie glukozy do kwasu glukonowego. W reakcji tej jako produkt uboczny powstaje nadtlenek wodoru - związek o silnych właściwościach przeciw drobnoustrojowych. Po rozcieńczeniu miodu wytwarzanie nadtlenku wzrasta. W miodzie występują niewielkie ilości związków flawonoidowych, w tym charakterystycznych dla propolisu, a także kwas benzoesowy i paraaminobenzoesowy, które nawet w niewielkich stężeniach wykazują działanie przeciw wielu drobnoustrojom. Miód jest stosowany z powodzeniem zapobiegawczo i leczniczo w bardzo wielu schorzeniach. Miód oddziałuje na układ immunologiczny człowieka, wpływając na odporność organizmu, podnosi jego siły obronne w stosunku do czynników chorobowych.

Fizyczne cechy miodu

Barwa miodu jest zależna od źródła surowca (nektaru czy spadzi). Na ogół miody nektarowe są jaśniejsze. Na przykład: miód akacjowy bywa bezbarwny i jasnokremowy, rzepakowy - bezbarwny i słomkowy, lipowy - zielonkawożółty i jasno bursztynowy, wielokwiatowy - jasnokremowy i herbaciany. Miody ze spadzi iglastej są ciemne, od brązu do prawie czerni. Miody ze spadzi liściastej mają kolory jasnobrązowe.
Zapach Miody gryczane, koniczynowe i rzepakowe mają dość intensywne zapachy, inne odmiany miodów mają mniej intensywne, subtelne, np. lipowy.
Smak O smaku miodu decydują przede wszystkim zawarte w nim cukry i kwasy organiczne. Od ostrego w miodzie gryczanym, do ledwo wyczuwalnego w miodzie rzepakowym.
Krystalizacja Miód jest gęstym, przesyconym roztworem cukrów, co doprowadza w krótszym bądź dłuższym czasie do skrystalizowania. Krystalizacja jest naturalnym procesem miodu i nie zmienia wartości odżywczo - leczniczych miodu. Miód skrystalizowany można doprowadzić z powrotem do stanu płynnego, bez utraty jego cennych właściwości, wolno podgrzewając np. w kąpieli wodnej. Miód nie powinien przekroczyć temperatury 42 stopni. 
      

Miód zawiera w uproszczeniu:

75% cukrów prostych (w przewadze glukoza i fruktoza),
pełny zestaw 21 aminokwasów, białko, globuliny i albuminy (związki azotowe)
kwasy organiczne, sole mineralne
znaczną ilość (około 28) mikroelementów, w tym; sód, potas, wapń, magnez, żelazo, krzem
niewielkie ilości witamin: A, B1, B2, B6, C, K, PP, H
enzymy, stanowiące główną siłę biotyczną miodu
substancje lecznicze; inhibina i rutyna, działające bakteriobójczo i wywierające korzystny wpływ na układ immunologiczny
tylko 5% wielocukrów (sacharozy i dekstryn)
20% wody
 
Miód jako antybiotyk
Miód charakteryzuje się wysoką aktywnością antybiotyczną. Hamuje bądź niszczy rozwój bakterii Gram-dodatnich, Gram-ujemnych, grzybów, wirusów, pierwotniaków, paciorkowców. Te cenne właściwości  zawdzięcza miód swemu składowi chemicznemu. Wysokie ciśnienie osmotyczne, kwaśny odczyn środowiska, obecność oksydazy glukozy, lizozymu, apidycyny, inhibiny to cechy nadające miodowi działanie antybiotyczne. Warto pamiętać, że aktywność antybiotyczna miodu wzrasta nawet do 200 razy gdy go rozcieńczymy z wodą. 

Miód Wielokwiatowy a zioła.
Ważny wpływ na jakość miodu mają zioła, zwłaszcza dziko rosnące. Najwięcej substancji leczniczych w roślinie ziołowej, znajduje się w okresie jej kwitnienia. Substancje te dostają się do nektaru kwiatowego. Stąd miody wielokwiatowy zawierają liczne leki roślinne.

Krystalizacja miodu
Stan stały  (skrystalizowany) jest naturalną, prawidłową strukturą miodu. Miody nektarowe krystalizują od kilku dni (miód rzepakowy), do kilku tygodni.  Miody ze spadzi iglastej pozostają w stanie płynnym kilka miesięcy Tylko czysto odmianowy miód akacjowy pozostaje  w stanie patoki (płynny) około roku. Skąd zatem w sklepach, u pszczelarza na targowisku - można kupić miód w stanie ciekłym o każdej porze roku? Miód w naczyniach zbiorczych (beczki, konwie), został poddany dekrystalizacji, dla łatwiejszego konfekcjonowania (słoikowania). Niestety, często został przegrzany i utracił wiele cennych składników, w tym enzymy, aminokwasy i witaminy. W domu, dla łatwiejszego nabierania ze słoika, smarowania bułki czy chleba, miód z powodzeniem można wyluzować w kąpieli wodnej. Słoik z miodem wkładamy do większego naczynia z wodą, podgrzewamy, pomieszamy łyżką dla równomiernego podgrzania. Wygodnym sposobem jest również włożenie słoika z miodem do piekarnika, który posiada termostat. Termostat ustawiamy na 40ºC i przez kilka godz. ogrzewamy słoik z miodem aby uzyskał konsystencję do smarowania na koniec go mieszamy. Miód potraktowany w ten sposób powinien uzyskać jednorodną gęstą masę (a nie rzadką, krystaliczną ciecz), jego temperatura nie może przekroczyć 40ºC - 42ºC stopnie.
 

Podgrzewany miód
Podgrzewany lub podawany do ciepłych płynów (herbata, kawa itp.) traci część swoich dobroczynnych właściwości, głównie enzymów. Załączona tabela podaje czas po upływie, którego następuje zmniejszenie o połowę aktywności diastazy i inwertazy obecnej w miodzie.

Dane wg Včelařstvί 9/2005 za Bienenprodukte und Apitherapie, A. Matzke, S. Bogdanov.

Temperatura °C Diastaza Inwertaza
10 35 lat 26 lat
20 4 lata 2 lata
30 200 dni 83 dni
40 31 dni 9,6 dnia
50 5,4 dnia 1,3 dnia
60 1 dzień 4,7 godziny
70 5,3 godziny 47 minut

 

Sposób systematycznego konsumowania miodu.
Szklankę napełnić do około 1/4 pojemności  przegotowaną wodą (temperatura wody nie może przekraczać 40;00st. C.) dodać łyżkę miodu. Przygotowany roztwór wody z miodem odstawić na około 10-12 godz. wypić go jest najkorzystniej rano na czczo na pół godziny przed śniadaniem. Przed wypiciem można dodać plasterek cytryny lub sok owocowy np. z aronii dla lepszego smaku. Jakie to ma znaczenie? Wśród substancji chemicznych odpowiedzialnych za antybiotyczne działanie miodu na organizm człowieka jest inhibina. Po rozcieńczeniu z wodą, glukoza zawarta w miodzie powoduje szybkie powstawanie  nadtlenku wodoru. Dlatego aktywność antybiotyczna miodu rozcieńczonego wodą jest wielokrotnie ( do 200 razy) większa od miodu nierozcieńczonego. Jest to bardzo ważny czynnik kuracji miodowej.

Naturalny Miód Pszczeli ze względu na posiadane właściwości odżywczych i leczniczych zalecany jest szczególnie: dzieciom, osobom starszym, rekonwalescentom, ludziom ciężko pracujących. Należy pamiętać, że systematyczność kuracji z zastosowaniem miodu jest warunkiem jej skuteczności.

Dawkowanie     

Grupa Wiek Dawka dzienna Uwagi
Dzieci do 1 roku 0 Nie poleca się podawania miodu niemowlętom do 1 roku życia
Dzieci od 1 do 2 lat 7g  
Dzieci od 2 do 6 lat 10 - 20g  
Dzieci od 6 do 12 lat 30 - 50g  
Młodzież i dorośli   od 60 - do 150g  

 

miod dawkowanie

 

Odmiany miodów

Polska norma wyróżnia następujące odmiany miodu:

Akacjowy
Gryczany
Koniczynowy
Lipowy
Rzepakowy
Wrzosowy
Wielokwiatowy
Nektarowo - Spadziowy
ze spadzi liściastej
ze spadzi iglastej

Stan prawny 
Polska Norma na miód pszczeli przestała oficjalnie obowiązywać w momencie wejścia w życie Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3. października 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu. Dokument ten jednak nie precyzuje tematyki związanej z procentowym udziałem pyłku w miodach odmianowych, dlatego Polska Norma - Miód pszczeli (PN - 88/A - 77626) wydaje się wciąż obowiązująca zwłaszcza w części dotyczącej analizy pyłkowej miodu. Opisano tam dość szczegółowo metodykę przygotowywania preparatów mikroskopowych i przeprowadzania jakościowej analizy pyłkowej miodów. W niedalekiej przyszłości przewidziana jest nowelizacja Polskiej Normy na miód pszczeli.Wyniki analizy ocenia się w oparciu o przepisy regulujące procentowy udział pyłku przewodniego w nektarowych miodach odmianowych zawarte w Polskiej Normie na miód pszczeli PN-88/A-77626.
 

Odmiana miodu

Minimalny procentowy udział pyłku przewodniego

rzepakowy - Brassica napus

45

akacjowy (robiniowy)­ - Robinia pseudacacia

30

lipowy - Tilia sp.

20

gryczany - Fagopyrum   esculentum

45

wrzosowy - Calluna vulgaris

45

wielokwiatowy

bez pyłku przewodniego

Tak więc za miód odmianowy można uznać tylko taki, w którym procent pyłku przewodniego jest równy lub przekracza minimalny procentowy udział pyłku dla danego miodu odmianowego określony w Polskiej Normie na miód pszczeli.

miod 2

 

 

Porównanie Miodu Pszczelego z Cukrem Buraczanym
wg H. Makowiczowej

Skład chemiczny i właściwości Miód Cukier
Zawartość glukozy i fruktozy 79,5% Brak
Zawartość  sacharozy 0-5% najwyżej 99.8%
Kaloryczność  100g produktu 319 399
Zawartość biopierwiastków Stwierdzono 21 biopierwiastków,takich jak Ca, Fe, Mg, P, K, Mn i inne Brak
Zawartość  aminokwasów Występują  niezbędne dla organizmu człowieka Brak
Strawność  cukrów glukoza i fruktoza są bez trawienia wchłaniane do krwi w ciągu 15 minut Czas trawienia sacharozy do 2 godzin
Wchłanianie Zaczyna się  już w jamie ustnej Wchłanianie dopiero w jelitach
Właściwości  lecznicze Profilaktyczne i bakteriostatyczne Brak
Działanie odtruwające Neutralizuje działanie używek Nie działa
Zawartość związków biologicznie czynnych Enzymy, inhibiny, ciała odpornościowe, barwniki, kwasy organiczne, hormony Brak
Szkodliwość Nie stwierdzono Szkodliwość na skutek nadmiernego obciążenia organizmu